قنات حسن آباد مهریز

قنات حسن ‌آباد مشیر یزد ، قناتی تاریخی و هفتصد ساله در شهرستان ییلاقی مهریز یزد می باشد که متعلق به دوره میانی اسلامی( قرن هشتم) است و در ۱۶ بهمن ۱۳۸۹ با شماره ثبتی ۲۹۹۷۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

در سالیانی دور، کارگران و مقنی های قنات حسن آباد مشیر مشغول به کندن کانال و حفر قنات می شوند اما با تمام تلاش های انجام شده، بدون نتیجه و ناامید می گردند. مقنی با عصبانیت به صاحب قنات می گوید که این قنات آب ندارد، صاحب قنات نیز می گوید که اگر برا ی من آب ندارد برای تو که نان دارد و با توکل به خدا برای رسیدن به آب نذر می کند که اگر به آب برسد، یک پنجم آن را به سادات اختصاص می دهد. بعد از این نذر و متوسل شدن به ائمه اطهار، قنات شروع به جوشیدن کرده و از آن، آب فراوان بیرون می آید آنگونه که هیچ قنات دیگری نظیر آن شکل یافت نمی شود.

در کل، حق آب قنات حسن آباد با ۲۰۰ مالک و ۴۰۰ بهره بردار متعلق به برخی اهالی شهرستان مهریز و یزد می باشد که یک پنجم سهم سادات آن در داخل خود مهریز در تغار ساداتی، جدا و تحویل داده می‌شود و مابقی آب، سهم روستای دهنو ، آب انبار نو مریم آباد و حسن آباد یزد است.

مسیر قنات حسن آباد مشیر

چاه اصلی قنات دهنو _ حسن‌آباد با عمقی حدود ۴۰ متر در نزدیکی چشمه غربالبیز مهریز قرار گرفته است که تغذیه آبی اصلی ارتفاعات شیرکوه ، سرریز چشمه غربالبیز ، حوضه آبریز قنات و تشکیلات آهکی منطقه از این قنات می باشد.

بهره وری قنات حسن آباد مشیر

میزان بارندگی سالانه در شیرکوه یزد تاثیر مستقیمی بر مقدار آبدهی قنات هفتصد ساله حسن آباد مشیر یزد دارد. در سال ‌های پُر باران و به خصوص فصل بهار، میزان آبدهی قنات حسن آباد یزد به ۲۰۰ لیتر در ثانیه می رسد ولی در فصل‌ های تابستان و پاییز این مقدار به ۱۱۰ لیتر در ثانیه کاهش می یابد.

« قنات حسن آباد مهریز » با میزان آبدهی نسبتا بالا و مناسب خود، عمق آبرسانی کمی به ویژه در کانال مهریز به یزد دارد که این امر از ویژگی های مهم و برجسته این قنات می باشد. همچنین عدم شکل گیری لایه ‌های نمکی و گچی در طول مسیر قنات تاریخی حسن آباد مشیر نیز باعث شده است که آب این قنات، با همان کیفیت اولیه و بدون هیچ‌ گونه املاحی نظیر سدیم، کلسیم، منیزیم و ... به‌ روستاهای پایین‌ دست، انتقال یابد.